سازمان سرمایه گذاری و مشارکت های مردمی

مقدمه :

شهرها به طور مستمر درحال تغییرند و سریعتر از هر مقطع زمانی در حال پیشرفت هستند لذا مدیریت این تغییر از نکات بسیارمهمی محسوب می شود. در مواجهه با چالش های پیش رو که اغلب مواجه شدن با آن ها امری اجتناب ناپذیر است ، انتظار می رود شهرها بتوانند این تغییرات را کنترل و مدیریت نمایند تا بدین وسیله جوامع مدرن قادر باشند باایجاد یک استاندارد زندگی مطابق با زندگی امروزی گام بردارند. این چالش ها می توانند از نظر محتوا و بافت شهری متفاوت باشند . مثلا بعضی شهرها دارای رشد قابل توجهی از جمعیت هستند ولی در بعضی از شهرهای دیگر جمعیت رو به کاهش است . آلودگی شهرهای صنعتی ، افزایش مراقبت های بهداشتی با توجه به طول عمر مردم ، وضعیت آب و هوایی و ... از جمله این چالش های بسیار مشخص و عمومی هستند.

اینکه یک شهر چطور بااین چالش ها مواجه می شود ، هم چنان به عنوان یک موضوع ثابت باقی مانده است . شهرهای توسعه یافته نیاز به بروزرسانی زیرساخت های قدیمی خوددارند و شهرهای درحال توسعه نیز به دنبال ایجاد سیستم های زیرساختی و شهری جدید و ارائه خدمات شهرداری با حداکثر کارایی و هزینه کرد موثر هستند تا بتوانند سریعتر به حالت توسعه یافته تبدیل شوند . شهرها امروزه از طریق نیاز به ارائه رشد اقتصادی ، سرمایه گذاری افزایش یافته و ایجاد شغل در تلاش هستند تا استانداردهای بهتری از زندگی ایجاد نمایند و قابلیت های تامین مالی برای اداره این زیرساخت های شهری در محیط شهری وسیع تر فراهم آورند . در پاسخ به این امر ، رقابت پذیری شهری هم شکل می گیرد که این موضوع در کل جهان درحال ظهوراست و دربرگیرنده مفاهیم بنیادی هم چون نحوه جذب سرمایه گذاری مالی و سرمایه انسانی و نیز ارائه خدمات با کارایی بیشتر است . برهمین اساس شهرها نیازمند این هستند که مفهوم بنیادی توسعه پایدار را درک کرده و این اطمینان را به سرمایه گذاران دهند که چالش های نوظهور، درک شده و می توانند مدیریت شوند.

ارائه زیرساخت های شهری پایدار موثر ، کارا برای شکل گیری ستون فقرات که تحت لوای آن موفقیت و رفاه اقتصادی می تواند رشد یابد ، ضروری است .

این زیرساخت ها عبارتند از:

1. یک زیرساخت حمل و نقل سریع و کارامد با ظرفیت کافی برای تامین رشد و تغییر جمعیت ؛

2. یک زیرساخت انرژی قوی و مطمعن برای تامین نیرو جهت برآورده ساختن نیازهای حیاتی ؛

3. یک منبع عرضه آب تمیز و فراوان ؛

4. منابع بهداشتی در دسترس ؛

5. یک محیط امن و مطمعن که درآن افراد می توانند زندگی و کار کنند.

مقابله با چالش های جدید ، پیچیده تر شده است . هم راستا با روندهای نوظهور و ارائه یک رویکرد جامع به سمت مدیریت شهری ، پویایی جدید شهری ب. لذا شهر باید در توسعه چشم انداز مطلوب شهری خود ، قدرتمند باشند و چنان کیفیتی ارائه شود که سرمایه گذاران نتوانند از آن چشم پوشی کنند.

 

نیازهای سرمایه گذاری درزیرساخت های شهری  

تقریبا همه شهرها دسترسی محدود به سرمایه ها و راههای تامین مالی برنامه هایشان دارند. برخی شهرها حتی از ابتدائی ترین نهادمالی برای تسهیل دسترسی به تامین مالی از بازارهای سرمایه نیز برخوردار نیستند.

حال سوال اینجاست : بهترین راه برای جذاب ساختن شهرها از نظر سرمایه گذاران و قادرساختن آنها به تامین مالی و ارائه زیرساخت های مهم شهری موردنیاز جهت ساختن شهرهای آینده چیست ؟

به طور فزاینده ای ، شهرها و شهرداری ها جزء ردیف های دولتی هستند که وظیفه دارند خدمات ضروری را برای جمعیت هایشان فراهم آورند و ابزارهای تامین مالی شان را در این خصوص تنظیم سازند. برای مقابله بااین چالش ها ، شهرها باید مفهوم اساسی رقابت پایدار و چگونگی ایجاد اطمینان به سرمایه گذاران را درک نمایند و این تصویر راایجاد نمایند که چالش های نوظهور برنامه ریزی و مدیریت می شوند . مخصوصا سرمایه گذاران به اطمینان از وجود ارکان اصلی رقابت به ویژه چارچوب های نهادی و توسعه بازار مالی ، نیاز دارند. درحالی که شهرها باید برای ارائه و تجدید زیرساخت های ضروری تلاش بیشتری انجام دهند ، بودجه و سرمایه عمومی برای انجام این کار محدود است . کمک های مالی دولت مرکزی تنها می تواند بخش کوچکی از کل نیازها برای زیرساخت ها و خدمات را تامین نماید. هم چنین ، وام های تسهیلات و کمک های مالی بین المللی نیز به ندرت کمبود این منابع را جبران خواهد ساخت. هم چنین شهرها بیشتر از هرزمان دیگری به حمایت بخش خصوصی برای نقش آفرینی ، تامین مالی و تحویل پروژه ها متکی هستند .

با توجه به اینکه مشارکت بخش خصوصی – دولتی (ppp) امروزه یکی از موثرترین رویکردها برای زیرساخت های اصلی محسوب می شود ، شهرها مجبور هستند به طور متفاوت تری عمل کنند و روش های خودرا تغییر دهند. شهرها نیازمند این هستند که آشکارا نشان دهند چطور زیرساخت ها هم برای کاربران و هم سرمایه گذاران ارزش ایجاد می کنند. لذا مقامات شهری باید نقش بخش خصوصی را جدی تر درنظرگرفته و درک کنند. لذا قطعیت در سیاست گذاری و مقررات قانونی و برنامه ریزی بلندمدت به عنوان عناصر ضروری در جذب سرمایه گذاری و ایجاد رویه های مشترک کاری محسوب می شوند. ایجاد یک زیرساخت شهری منعطف و درعین حال اقتصادی نیازمند ایجاد یک چشم انداز تنظیم شده از رشد و رونق اقتصادی است که خود از طریق تعیین یک مجموعه از اهداف و مشوق های استراتژیک بخوبی تعریف شده محقق خواهد شد .

این تعریف باید در واقع راهنمایی توسعه ازطریق یک طیف وسیع اززیرساخت های حیاتی برطبق اولویت های بیان شده باشد. درواقع این چشم انداز باید متعلق به ذینفعان ، مشارکت کنندگان ، تجارتها و ساکنان اصلی باشد. بهرحال شهرها باید دراین محیط اداری و پیچیده به طورمتفاوت تری عمل نمایند . حوزه های سیاسی – قضایی ، هم پوشانی مرزهای مرزهای اداری و رویکردهای کاری مشترک در کلیه مناطق شهری همگی فرصت ها و چالش هایی را ارائه می دهد. شهرها نیازمند مسلط شدن براین امور هستند تا اطمینان حاصل نمایند که پیشرفت در امور با موانع بوروکراتیک مواجه نخواهد شد. درزمان های اقتصادی مختلف تخصیص و تصمیم گیری منابع مالی موردنیاز به پروژه ها برای ایجاد این زیرساخت ها امری حیاتی و مهم است .

بنابراین بخش عمومی باید از پتانسیل بخش خصوصی استفاده کند تا برای توسعه زیرساخت ها، سرمایه گذاری موثرو کارامدی انجام دهد. برای رسیدن به این هدف ، شهرها باید درمورد روش های تامین مالی بیشتر نوآور باشند. توجه صرف به بازارهای مالی داخلی کافی نیست و باید تامین مالی بین المللی نیز مورد توجه قرار بگیرد . لذا سرمایه گذاری نه تنها ازطریق بانک ها ، نهادها و بازارهای سرمایه داخلی ایجاد می شود بلکه ازطریق صندوق های بازنشستگی ، نهادهای مالی بین المللی ، ارائه دهندگان تجهیزات و ازطریق مشارکت های عمومی – خصوصی نیز به دست می آید. بهرحال سرمایه گذاران اصلی به طور فزاینده ای در تصمیم گیری خود محافظه کارانه عمل می کنند و برای دستیابی به منابع محدود رقابت بیشتری وجوددارد.

تامین منابع لازم برای زیرساخت های شهری یک چالش جهانی برای مسئولین شهر محسوب می شود . در بیشتر کشورها تخصیص بودجه از دولت های مرکزی به شهرها تحت فشار قراردارد . در کشورهای با مدل های تامین مالی بسیار پیشرفته ، شهرها می توانند مستقیما درآمد ایجاد کنند و شهرداری از طریق مالیات بردرآمد و مالیات بر دارایی و سایر نرخها درآمدزایی نمایند.

بهرحال بخشی از این درآمدها پایدار نیستند . علاوه براین بعضی از تعهدات به گردن شهرداری مثل تعهدات صندوق بازنشستگی همسو با شرایط اقتصادی روز ، تغییر می کند. به عنوان یک نتیجه ، یک حجم زیادی از توجه در سال های اخیر به اولویت بندی سرمایه گذاری برروی زیرساخت ها یا مزایای اقتصادی و سپس شناسایی راههای جدید ایجاد این سرمایه گذاری ها رخ داده ، معطوف شده است . اگرچه اصطلاحات تامین سرمایه (بودجه) و تامین مالی اغلب بجای هم استفاده می شوند اما باید گفت این دو در دنیای سرمایه گذاری دارای معانی متفاوتی هستند . درک این تفاوت ، یک بخش مهمی از تحلیل و نیز روبه رویی با چالش های مالی محسوب می شود که براساس آن شهرها باید با آن روبه رو شوند و سپس گزینه هایی را برای توجه به آنها دریک مسیری که سرمایه گذاران را جذب می کند ، توسعه دهند . درواقع تامین مالی ، زمان درحال تغییر هزینه های رخ داده را نشان می دهد . اینکه یک شهر برای ایجاد یک پروژه زیربنایی مبلغی را وام میگیرد و نمی تواند آن را مثلا ظرف مدت 5 سال بازپرداخت کند نشان دهنده این موضوع است که هزینه پروژه از نظر زمانی تغییریافته و به آینده موکول شده است که به آن تامین مالی می گویند . بااین حال ، تامین مالی در مورد بازپرداخت وام و نحوه آن چیزی نمی گوید. در مقابل تامین سرمایه (بودجه) به این معنی است که هزینه های پروژه باید بازپرداخت شوند بدون توجه به اینکه این هزینه ها به آینده موکول شده و مشمول تغییرزمانی می شوند . برای پروژه های زیربنایی این توضیح به طورکلی به معنی شناسایی طیف درآمدی بلندمدت ضروری برای بازپرداخت وجوه اولیه سرمایه گذاری شده است.

سه مدل عمومی برای تامین سرمایه (بودجه) و تامین مالی وجوددارد:

1. تامین سرمایه وتامین مالی توسعه ای :

در این نوع منابع به صورت محلی تامین می شوند از قبیل : نرخ های عوارض ، مالیات بر املاک و نیز وام های مختلف از منابع مالی مختلف در مقابل دریافت های آتی ازاین جریانات تامین سرمایه .

2. تامین سرمایه و تامین مالی متمرکز :

که براساس آن شهرها درآمدهای عمومی جمع آوری شده را برای دولت مرکزی در قبال تخصیص بودجه و/یا ضمانت دولت مرکزی برای قرض گیری دولت محلی ارسال می کنند که محدود به سطح معینی می شود.

3.جریانات نقد خاص دارایی مثل :

یعنی فروش دارایی ها برای بازیافت سرمایه درون پروژه های جدید و یا تزریق جریانات نقد خاص به پروژه خاص .

 ارائه توسط : مسئول تحلیل فرصت های اقتصادی سازمان سرمایه گذاری و مشارکت های مردمی شهرداری قزوین

(سارا منجم)